La crux culla crusch
Columna
La vopna svizra sco tractanda da la sessiun dal Parlament federal? Gea. Quai è stà il cas gist l’emprim di da la sessiun d’enviern ch’ha cumenzà quest glindesdi. Punct da discussiun da la moziun, inoltrada da Matthias Aebischer (PS/BE) era da sclerir, ina giada, sche las equipas da sport naziunalas, e dal rest era tut las uniuns localas, dastgan duvrar la vopna sin lur tricots.
Il cusseglier federal Beat Jans (PS/BS) pareva in zic unfis da discutar sur da vopnas, cruschs e tricots. In zic malpazient da stuair s’occupar cun da «questas banalitads» e na pudair cuntinuar cun affars «propi impurtants», ha el ditg: «Jau cussegl en il num dal Cussegl federal da refusar questa moziun.»
Cun tadlar questa debatta han ins bain survegnì il sentiment che quest affar saja «be» ina banalitad e ch’ils parlamentaris e las parlamentarias prefereschian chaussas pli impurtantas da discutar. Tuttina ha lura l’anteriur schurnalist, Mathias Aebischer mussà si en ses pled, che questa vopna è bler dapli che be ina notizia a l’ur: la fin finala èsi ina istorgia captivanta davart il dretg, la tradiziun e la simbolica.
Il motiv per la debatta è stada ina dispita giuridica en connex cun la squadra naziunala da hockey, che ha la vopna svizra sin ses tricots. Dapi la revisiun da la lescha dal 2017 è questa vopna da la Confederaziun reservada exclusivamain per la correspundenza ed il diever federal. Ed in pèr products excepziunals tipics svizzers, sco per exempel ils enconuschents cuntels svizzers da giagloffa, dastgan far diever da la vopna. En scadin cas han tut las firmas che vulevan duvrar vinavant la vopna gì da far ina dumonda a l’Institut federal da proprietad intellectuala (IGI). Tgi che n’ha però betg fatg quai: la Federaziun da hockey svizra.
Perquai ha il Tribunal administrativ federal decis l’october 2024 che la Federaziun svizra da hockey na dastgia betg pli duvrar la vopna. Ed entant ch’il parlament vess gì da discutar la causa gia durant la sessiun da stad, ma n’è betg vegnì uschè lunsch, è suandada ina cunvegna temporara tranter ils hockeyaners e l’IGI: Fin l’onn 2026 dastga la vopna vegnir duvrada – suenter dovri ina clera basa legala.
Pertge dimena anc discutar sur da quest dilemma da la crusch svizra en la vopna? Matthias Aebischer ha cleramain mussà si en sia moziun ch’i sa tractia dad ina dumonda che stoppia vegnir sclerida ina giada per adina, perquai ch’era uniuns localas dovran dapi decennis vopnas communalas ni chantunalas. E precis qua manca questa basa legala.
I na duvrava damai betg mo pragmatissem, sco ch’il cusseglier federal Beat Jans avess gì gugent, mabain in act simbolic e cun quai damai ina adattaziun da la lescha per satisfar a la chaussa. Precis uschia sco ch’il Cussegl naziunal ha uss dimena era decis cun approvar la moziun quest glindesdi.
Gust da leger dapli?