La lieunga blaua ei turnada
Ils purs grischuns sefatschentan actualmein cun la damonda da virolar biestga e nuorsas encunter l’infecziun dil virus che caschuna la malsogna dalla aschinumnada lieunga blaua. Avon varga 15 onns ha quella virola caschunau dabia discussiuns. Quella ga desista igl Uffeci federal da veterinari da decretar in obligatori da virolar e tschenta il focus sin informar e perschuader.
Il muschin ei pigns ed el fora bugen la damaun ni encunter sera. Porta quei muschin cun el il virus che caschuna la malsogna dall’aschinumnada lieunga blaua ha quei considerablas consequenzas principalmein per nuorsas, vaccas e vadials. Aulta fevra, aborts, infecziun dil pelletsch gliettus che po dar alla lieunga ina colur blaua, ein sulet entgins dils simtoms pusseivels caschunai dalla infecziun.
Sederasaus igl onn vargau
En Svizra ein, tenor indicaziuns digl Uffeci federal da veterinari, entochen l’entschatta schaner 2025 varga 2100 menaschis purils stai pertuccai dalla infecziun. Entochen ussa denton aunc buc in menaschi grischun. Ch’il Grischun vegn prevegnius dall’infecziun dalla lieunga blaua crei igl veterinari cantunal, Giochen Bearth buc. «Nus vesin co l’infecziun ei sederasada ell’Europa e co ella ha contonschiu igl onn vargau la Svizra.» Per impedir che l’infecziun sederasa a partir dalla primavera proxima cusseglia igl Uffeci federal da veterinari da virolar las nuorsas e la biestga. Il muschin che derasa l’infecziun ei activs duront la stad entochen in bienton sur 2000 meters sur mar aschia ch’era l’alpegiaziun ei pertuccada. «In fatg che pertucca il Grischun perquei che biars animals dalla Bassa passentan la stad sin nossas alps.» Giochen Bearth conceda che nuorsas, vaccas e vadials pon buca tonscher il virus in a l’auter. «Cun ils animals che vegnan si dalla Bassa vegnan ils muschins e cun els il virus.» Ei il virus la finala secasaus en ina muntanera, eis ei pli sempel per ils muschins da purtar l’infecziun dad in animal a l’auter.
Flem ponderescha in obligatori
Che la lieunga blaua, respectiv la virola fatschenta actualmein puras e purs conceda il cautegia dalla Alp Crap da Flem, Roman Niederberger. El gi che la radunonza dils pursanavels da Flem discuteschi e decidi proximamein da pretender la virola per tut ils animals che vegnan cargai sin las alps da Flem. «Gest sin l’Alp dil Crap da Flem havein nus dabia vaccas che vegnan si dalla Bassa.» Roman Niederberger gi ch’ils pursanavels da Flem hagien gia discutau en caussa la fin digl onn 2024. «Ils biars eran lu aunc buca sefatschentai pli da rudien cun la virola.» Silmeins entochen ussa ha Roman Niederberger aunc buca sentiu bia opposiziun viers l’idea da pretender la virola per astgar cargar sin las alps da Flem.
Opposiziun encunter la virola dalla lieunga blaua ha ei denton dau avon 15 onns. Lu ha la Confederaziun giu decretau in obligatori da virolar e quel ha buca mo anflau beinvuglientscha. In possessur da nuorsas grischun ha lu buca vuliu schar virolar sias nuorsas e la finala ha igl Uffeci cantunal da veterinari dil Grischun sfurzau la virola. In act che ha sur onns fatschentau las dertgiras. Quella opposiziun ei era buca stada tschelada al veterinari cantunal actual. Giochen Bearth gi che la Confederaziun desisti quella ga dad in obligatori e tschenti il focus sin informar. «Jeu manegiel che nus vegnin da motivar la plipart dallas possessuras e dils possessur da biestga e nuorsas da virolar lur animals.»
Sera d’informaziun
Ad ina sera d’informaziun a Mustér en caussa virola encunter la lieunga blaua ha era la pratica da Veterinaris Cadi envidau. Il cunpossessur e responsabel per l’administraziun dalla pratica, Curdin Giger ha sentiu dabia interess viers las informaziuns. El gi ch’ina buna part dalla clientella dalla practica hagi pustau il vaccin e pari promta da schar virolar. «Il Parlament federal ha dacuort concediu in credit da 10 milliuns francs per sustener il cumbat encunter l’infecziun,» explichescha Curdin Giger.
Per schurmegiar la plipart dalla muaglia grischuna dalla lieunga blaua stuessan 60 entochen 80 % dallas nuorsas e dalla biestga esser virolai. Che puras e purs che lain virolar biestga e nuorsas fan era in act da grazia viers ils possessurs che renvieschan la virola sa era Giochen Bearth buca snegar dil tut. «Spitgar e sperar sa denton esser ina fallida strategia per in singul possessur d’animals per impedir ina infecziun.» En scadin cass ei l’infecziun dalla lieunga blaua per il carstgaun buca nuscheivla, quei scriva igl Uffeci federal da veterinari.
Gust da leger dapli?