Fluor caschuna malaveglia
La dumengia vargada ein quater curriders vegni disqualificai al Surselva Maraton pervia dil diever da tschera d’unscher ils skis che cunteneva fluor. Quei malgrad ch’ils organisaturs havevan communicau silla homepage ch’ei seigi voluntari da desister da fluor. Il maraton ei part dalla seria dil Swiss Loppet e consequentamein suttamess allas directivas da Swiss Ski. Lez ha in scamond da fluor dapi questa stagiun.
La fin da settember 2024 ha Swiss Ski communicau (mira era box): «Naven dalla stagiun da skis 2024/25 eis ei scumandau da nezegiar tschera d’unscher ils skis cun fluor. Quei vala per tuttas serias da concurrenza. Sco basa per quei scamond valan las directivas da concurrenza internaziunalas dalla FIS, ils reglaments dall’Associaziun internaziunala da biatlon IBU sco era il reglament da concurrenza da Swiss Ski. A tuttas concurrenzas en Svizra e sin tuts scalems vegn fatg controllas e decretau sancziuns.» Fluor ei ina substanzia nuscheivla pil carstgaun e pils animals. Enten preparar ils skis a moda caulda sa el vegnir respiraus e sa caschunar malsognas. Restonzas da fluor sin praus ni ell’aua ein da donn pils animals.
Controllas al Surselva Maraton
Part da quellas serias da Swiss Ski ei era il Swiss Loppet ed il Surselva Maraton ei ina d’endisch cuorsas da quel. Il maraton ha giu liug la dumengia. Promt ei vegniu fatg leu controllas pertuccont il diever da tschera cun fluor. Vegni controllai ein ils treis emprems da mintga categoria e sporadicamein era ulteriurs. Tier quater curriders ei vegniu cattau fluor ella tschera. Aschia era tier Janic Camathias da Sagogn. Enviers la FMR ha el detg: «Jeu criticheschel buc igl agir, mobein constateschel che la communicaziun ei buca stada correcta.» El sebasa sin quei ch’era scret silla homepage dil Surselva Maraton. «Leu era communicau ch’ei seigi voluntari da desister da tschera cun fluor. In scamond tuna auter», accentuescha el. Quell’informaziun ei stada da leger silla homepage entochen ier mardis avonmiezdi. Silsuenter eis ella vegnida midada dils organisaturs. «Voluntari» ei vegniu strihau.
«Quei ei buc en uorden»
Il medem di Janis Spescha da Cuera ch’ei medemamein vegnius disqualificaus pervia da fluor: «Sch’jeu havess saviu ch’ei seigi scumandau d’unscher tschera cun fluor, havess jeu era buca fatg quei. Igl ei semplamein buc en uorden ch’ei vegn communicau ch’ei seigi voluntari da desister da fluor e silsuenter dat ei controllas.» Medemamein critichescha el la mischeida dil Swiss Cup cul Surselva Maraton: «Jeu paghel 50 francs per separticipar alla cuorsa e vegnel disqualificaus. Jeu havess spitgau ina perstgisa dils organisaturs.» Janis Spescha ei staus il tierz spert dalla cuorsa populara dil Surselva Maraton, Janic Camathias havess contonschiu il quart plaz.
Fluor ei d’avantatg
Janic Camathias ei perschuadius che biars auters han era nezegiau fluor la dumengia, senza denton vegnir controllai: «La controlla ei succedia mo tier ina part dallas curridras e dils curriders.» Biars hagien aunc tschera cun fluor e veglien nezegiar quella enstagl da dismetter ella. Da cundiziuns cun temperaturas relativamein aultas sco la dumengia vargada ei fluor in avantatg. «Silla distanza da 25 km sa ei esser senz’auter ch’in currider ei duas minutas pli sperts cun tschera da fluor», di Janic Camathias. Sco autras ed auters curriders dispona era Janis Spescha aunc da bia materia d’unscher cun fluor: «Quei va els tschiens francs. La pli nova tschera senza fluor che vegn per exempel nezegiada el Cup mundial savein nus aunc gnanc cumprar.» Janic Camathias constatescha ch’igl ei stau voluntari da desister da tschera cun fluor al Planoiras in’jamna avon e controllas hagi ei buca dau leu. Sco il Surselva Maraton quenta era il Planoiras pil Swiss Loppet.
Valeivel era pil Swiss Loppet
«La giuria dil Surselva Maraton ei vegnida orientada da quellas controllas. Swiss Ski ha secapescha il dretg da far quellas», di il president dil Surselva Maraton, Guido Friberg alla FMR. Silla remarca dalla FMR ch’ei stetti scret silla homepage dil maraton ch’ei seigi voluntari da desister da fluor di el: «Forsa ei quei buca formulau precis avunda. Quels che separticipeschan allas cuorsas da Swiss Ski duessen denton saver quei. Leutier s’auda secapescha era il Swiss Loppet e consequentamein il Surselva Maraton.» Silla homepage hagi l’organisaziun dau d’entellir ch’ella beneventi sch’ei vegni desistiu da fluor: «Al maraton separticipeschan era curridras e curriders che fan mo quel ni paucas autras cuorsas popularas. Quels van quellas cuorsas per plascher e buca pervia dalla rangaziun. A quels havein nus appellau da desister da tschera d’unscher cun fluor.»
En favur digl ambient
Guido Friberg precisescha era: «Quei mument che nus decretein in scamond da fluor, stuein nus era far controllas. Nus havein denton buca quellas pusseivladads.» In scamond da fluor seigi in accent en favur digl ambient. «Secapescha che buca tuts han giu plascher da quellas controllas. Nus havein denton era giu resuns da curridras e curriders che han beneventau las controllas», di Guido Friberg. La sonda – il di avon il maraton – ein ils skis da tuttas curridras e tuts curriders dil Swiss Cup vegni controllai. Sco Guido Friberg di, haveva negin dils rodund 90 skiunzs fluor sin ses skis.
«Fatg las controllas pervia dil Swiss Cup»
Stada integrada la dumengia vargada el Surselva Maraton ei era ina cuorsa dil Swiss Cup, ina seria da concurrenzas da cuorsa liunga per curridras e curriders giuvens. Sco Tanja Odermatt, responsabla da project pil Swiss Loppet tier Swiss Ski ha detg sin damonda dalla FMR, ei la cuorsa dil Swiss Cup lu era stada il motiv principal dallas controllas dalla tschera. «Entochen uonn havein nus cussegliau allas curridras ed als curriders da desister da tschera cun fluor. Naven dad uonn vala in scamond per las cuorsas da Swiss Ski», di Tanja Odermatt. Damai che las resursas persunalas seigien limitadas, seigi ei buca pusseivel da far las controllas a tuttas cuorsas: «Ils organisaturs sezs han buca las pusseivladads da far las controllas. Per quei motiv fagein nus quellas tscheu e leu.» Suenter la stagiun vegni Swiss Ski a trer ina bilanza da quellas controllas. Lu vegni ins era a veser con diever ch’ei vegni aunc fatg da fluor. «Ils mieds d’unscher senza fluor vegnan adina megliers, aschia ch’els cumpenseschan tec a tec ils avantatgs da tschera cun fluor», di Tanja Odermatt ed accentuescha: «Quei scamond vegn dabien alla sanadad ed agl ambient, el duei haver in effect persistent.» (fmr/hh)
Gust da leger dapli?