«Ina capodovra tecnica»
Cun in pau retard, ma era cun spectacul han Origen e la ETH da Turitg inaugurà quest’emna lur Tur Alva a Mulegns. Sco ch’ils responsabels han accentuà a la conferenza da medias da glindesdi saira, è la nova tur in impurtant project-mussavia ch’è naschì or da la simbiosa d’art e perscrutaziun.
«Igl è stà ina lunga via», han ils responsabels da la ETH da Turitg ditg glindesdi saira, cura che la Tur Alva da Mulegns è vegnida preschentada a las medias cun radund in onn retard. Origen e la ETH avevan lantschà quest project communabel avant quatter onns ed han quest’emna finalmain pudì scuvrir la tur en moda spectaculara: cun in helicopter è la cuvrida da radund 750 kilos vegnida allontanada.
La preschentaziun da glindesdi saira è a medem temp era stà l’emprima giada ch’ils responsabels dal project han pudì guardar la Tur Alva senza cuvrida. In mument dal tuttafatg spezial damai era per els, ha ditg il professer da tecnologias da construcziun digitalas da la ETH ed architect da la tur Benjamin Dillenburger envers la FMR: «Jau hai enorm plaschair e sun era levgià che tut ha funcziunà. Ch’il betun è uschè cler, è stà in pau ina surpraisa per mai.»
In project-mussavia
Ils responsabels n’han dentant betg mo exprimì lur plaschair, mabain er accentuà la muntada da la Tur Alva, ha declera il collega architect da Dillenburger tar la ETH, Michael Hansmeyer: «Quest project mussa, tge ch’ins po far e tge ch’ins po metter en moviment cun ina nova tecnologia da bajegiar. Igl è propi in project-mussavia e nus vulain en mintga cas lavurar vinavant cun quella.» Quai ha plinavant er il manader dad Origen Giovanni Netzer explitgà envers las medias: «La Tur Alva è naschida or d’ina simbiosa d’art e perscrutaziun. Ella porscha savida per il svilup da novas tecnologias ed a medem temp cuntinuescha ella l’istorgia da Mulegns e dat vita a quest vitg.»
In far tecnologic e cultural
Grazia a questa simbiosa saja la Tur Alva in far tecnologic e cultural, ha ditg Giovanni Netzer vinavant. Ma sco ch’ins ha gia pudì vesair glindesdi saira, è la tur a Mulegns era fisicamain in far, grazia al concept da glisch. La Tur Alva po numnadamain vegnir illuminada en differentas colurs. Ch’ella era adina enzugliada avant la preschentaziun, na saja tuttina betg stà in problem per elavurar il concept da glisch, ha explitgà il responsabel Serge Schmuki: «Las calculaziuns al computer èn extrem precisas ed ins ha in tschert sentiment per la glisch. Igl è plitost stà ina sfida da resguardar tut ils differents temas che la tur cumpiglia sco l’istorgia dal lieu, la cuntrada ed eventualas inscenaziuns.» E plinavant haja dà inqual restricziun, numnadamain en connex cun la polluziun tras glisch e la protecziun d’insects.
Inaugurà cun prominenza e plievgia
L’inauguraziun uffiziala è alura stada mardi avantmezdi – quai cun prominenza e plievgia. Damai ha quella gì lieu sut tetg en l’anteriura remisa dal Hotel Liun. E la via en quella ha sper la prominenza politica communala e chantunala era chattà cusseglier federal Guy Parmelin. «La Tur Alva è ina capodovra tecnica ed in simbol per il spiert innovativ svizzer», ha il schef dal Departament federal d’economia, furmaziun e retschertga ditg en ses pled festiv cun plaschair e luschezza. La Tur Alva saja da cumparegliar cun la Tur d’Eiffel a Paris, siond medemamain in’ovra che fa in liom tranter innovaziun e cultura. Che la Tur Alva a Mulegns stat uschè ditg en ses lieu actual sco la Tur d’Eiffel a Paris, è dentant da dubitar. Ella è numnadamain concepida sco bajetg temporar e duai vegnir disfatga suenter tschintg onns.
Gust da leger dapli?