Ina egliada ella culla da veider
L’intelligenza artificiala seschlueta pli e pli fetg el mintgagi privat e professiunal. La damonda con fetg che la nova tecnologia mida la moda ed uisa da viver e luvrar ei denton dètg speculativa. Quei concedan diversas persunas che sefatschentan neu da lur professiun cun l’intelligenza artificiala.
Ella ei seschluitada cun ina enorma spertadad en nies mintgagi. L’intelligenza artificiala (IA), la maschina che rispunda damondas quotidianas, scriva mails e brevs, formulescha diagnosas medicinalas e giuridicas, presenta lavurs da matura e da master en minutas e buca meins. Ei varga buc in gi che l’intelligenza artifiziala ei buca tematisada el mund medial, respectiv l’influenza ch’ella ha silla lavur humana futura. E beinenqual emploidada ni emploiau sedamonda «surpren in gi la maschina mia lavur?». Las expertisas che vegnan pil mument aunc (speronza) da diversas varts humanas ein dètg cuntradictoricas. «IA fa svanir 70 % dalla lavur professiunala. IA gida a mitigar la munconza da persunas dil fatg.» E tematisada ei era la damonda: «San ins s’inamurar ella intelligenza artificiala?»
Grev da gir
«Quei ei empau sco da mirar ella culla da veider.» Gi Gian Marco Bianchi che sefatschenta professiunalmein cun l’aschinumnada transformaziun digitala. El ei commember dil cussegl digital Grischun e sesa era el parlament communal da Glion. «Nua che la via meina nus exact ei pil mument grev da gir.» Gian Marco Bianchi fa attent ch’ei hagi adina puspei dau midadas ella moda da luvrar e da viver sco per exempel l’industrialisaziun. Midadas che han era svegliau temas e pregiudezis. «Sutsu ei il mund denton aunc mai ius entochen oz.» Gian Marco Bianchi gi ch’ei sappi senz’auter esser che la IA surprendi bia lavurs administrativas ton tier interpresas sco ed el sectur public. El menziuna per exempel la branscha da sanadad nua ch’il persunal da tgira e da medischina sto passentar dabia temps en biro. «Ei fuss secapescha in gudogn per tuts sche la IA surpren ina part dalla lavur administrativa ed il persunal ha egl avegnir puspei dapli peda per pazientas e pazients.»
Dabia dubis
Quella idea plai era al meinafatschenta dalla Uniun grischuna d’artisanadi e mistregn, Maurus Blumenthal. El ha denton certs dubis ch’il viadi digital futur meini en quella direcziun. «Jeu vesel che la tendenza da regular e da controllar crescha ad in crescher.» Maurus Blumenthal conceda che IA seigi era in grond tema tiel mistregn grischun. El vesa biaras schanzas per ils mistergners grischuns da nezegiar las novas pusseivladads tecnicas. Seigi quei ella administraziun, planisar, cudischar e bia auter. «Atgnamein vegn quella IA gest el dretg mument.» Marus Blumenthal menziuna la digren da naschientschas el Grischun aschia che biaras forzas da lavur futuras mauncan. «Sche la IA sa surprender certas lavurs ellas interpresas sa quei esser ad ellas mo d’engrau.» Ei dat secapescha lavurs manilas sil baghetg che drovan vinavon il maun human. «Bein pusseivel che las professiuns da mistregn ch’ein oz buca ton tschercadas tiels giuvenils daventan el futur pli attractivas,» manegia era Gian Marco Bianchi. El ha era in bien cussegl per interprendidras ed interprendiders. «Tema da munchentar in svilup sto negin haver, impurtont ei da sefatschentar cun la IA e da ponderar co e nua nezegiar la tecnologia.»
Il carstgaun ei buca da remplazzar
«Nus vegnin ussa per la tiarza ga declarai per morts», gi Armin Spescha, meinafatschenta dalla interpresa Communicaziun SA. La branscha grafica e da reclama ei suttamessa sco paucas autras branschas al svilup tecnic. «Ils programs da sviluppar grafica, ils squitschaders privats, ed ussa stuess IA esser la sentenzia da mort per nossa branscha.» Armin Spescha tema buca che las pusseivladads dalla nova intelligenza prendien naven a sia interpresa la lavur. «Igl ei in niev mied da luvrar e nusezs duvrein secapescha quei mied.» El ei perschuadius ch’il cussegl ed il survetsch da sias collaboraturas e ses collaboraturs ein vinavon dumandai. «Tier nus vegnan per exempel clientas e clients cun texts ni graficas ch’els han sezs elavurau cun IA.» Armin Spescha gi ch’els vegnien cul giavisch da dar alla atgna lavur ina nota persunala ed individuala. «Clar ei che nus stuein s’adattar a novas circumstanzas, la lavur ed il contact human ein denton vinavon dumandai.»
Gust da leger dapli?