Affons duein nescher vinavon en Surselva
Sch’ei va tenor la veglia dallas delegadas e dils delegai dalla corporaziun SanaSurselva duei la partiziun da naschientschas dil Spital regiunal Surselva exister vinavon. La radunonza da delegadas e delegai dalla Sana Surselva ha il davos mardis sera dau la preferientscha ad ina proposta pli migieivla che quella dalla suprastonza da serrar la partiziun da naschientschas naven digl 1. da schaner 2027.
En in punct ein las delegadas ed ils delegai dallas 15 vischnauncas sursilvanas stai dalla medema visa il davos mardis sera. Ins vul segirar a liunga vesta in provediment da sanadad da buna qualitad en Surselva. Dividi ein ils meinis arrisguard la damonda d’in spital staziunar ni sulettamein d’in center da sanadad ambulont. Dau da discutar ha denton oravontut la partiziun da medischina d’affons. La maioritad dils delegai ha decidiu da cumbatter per mantener ina partiziun da naschientschas cun in concept d’urgenza immediat sch’ei reusseschi buca al Spital regiunal Surselva d’occupar la plazza dil miedi d’affons entochen ils 31 da mars 2026.
Il messadi e las propostas
Il motiv per la viva discussiun dil davos mardis sera el plenum dalla SanaSurselva ei stau che la suprastonza dalla corporaziun da vischnauncas ha presentau sias propostas per mauns dalla purschida futura dil Spital regiunal Surselva. Igl avrel 2025 haveva l’interpresa Price Waterhouse (PwC) presentau ils resultats da lur analisa dallas structuras dil spital da Glion. Suenter quella presentaziun han la suprastonza dalla SanaSurselva ed il cussegl d’administraziun dil Spital regiunal Surselva discutau ils resultats dall’analisa e formulau in messadi cun pliras propostas. Quellas ein vegnidas discutadas il davos mardis sera. René Epp, il president dalla SanaSurselva ha accentuau che las propostas dil messadi restien propostas evaluadas da cuminonza cul cussegl d’administraziun dil spital.
Ina finamira cun duas vias
La proposta davart igl avegnir dalla partiziun da naschientschas el spital da Glion ha procurau per ina discussiun pli liunga. Dalla resumaziun dalla debatta ressorta denterche tuttas delegadas e delegai han la medema finamira. Numnadamein da far tut il pusseivel per mantener la pediatria a Glion. Las vias a quella finamira ein denton differentas La radunonza ha votau per ina proposta ord il ravugl dils delegai. Igl ei vegniu acceptau ina proposta che la vischnanca dad Ilanz/Glion ha fatg al plenum. Quella proposta ei meins absoluta che la proposta el messadi e dat treis meins dapli temps per anflar ina sligiaziun per in niev caumiedi dalla pediatria che va en pensiun la fin digl onn 2026.
Dapli flad
La suprastonza leva serrar la partiziun da naschientschas cun la fin digl onn 2026, sch’ins anfli buc ina successiun entochen la fin da mars 2026. Il president dalla SanaSurselva René Epp ei staus empau surstaus che quella proposta ei gest vegnida dalla vischnaunca Ilanz/Glion, denton buca ch’ina maioritad dils delegai ha susteniu quella. «La suprastonza dalla SanaSurselva ensemen cun ils responsabels dil spital havessan bugen saviu co far vinavon suenter ils 31 da mars 2026», ha Epp detg suenter la radunonza. «La decisiun ch’ei ussa sin meisa arva empau quei spectrum, quei vul dir che nus dein treis meins pli ditg peda per anflar alternativas el senn d’in concept d’urgenza.» Aunc ussa sappi ins buca dir tgei ch’in concept d’urgenza munti e co che quel savessi veser ora, di René Epp sin damonda dalla redacziun. «A basa dalla nova proposta ord il ravugl dallas delegadas e dils delegai vegnin nus a stuer decider ils proxims pass.»
Na ad in spital ambulont
L’analisa davart las structuras dil Spital regiunal Surselva fatga dalla PwC (la FMR ha presentau ils resultats ils 13-04-2025) cuntegn differentas mesiras che duein meglierar ils process da lavur futurs ellas differentas partiziuns dil spital ed optimar ils cuosts. La PwC ha elaborau propostas per in spital acut cun letgs staziunars e per in spital ambulont. La suprastonza dalla SanaSurselva ha proponiu allas delegadas e ed als delegai da refusar la varianta per in center da sanadad ambulont. Ord il miez dalla radunonza hai dau delegadas e delegai che han accentuau ils avantatgs d’in center ambulont. Alla fin ha la radunonza tuttina decidiu cun 17 encunter 8 vuschs da delegai da refusar la varianta d’in center ambulont.
Sligiaziuns fan prescha
«L’incumbensa per nus sco suprastonza dalla SanaSurselva ei clara ussa», di il parsura dalla René Epp ch’ei era president communal da Mustér. «Sco proxim stuein nus sefatschentar surtut dalla partiziun da naschientschas. Igl ei d’evaluar co ei va vinavon cun la pediatria suenter 2027. Ed en quei connex stuein nus cattar sligiaziuns per in concept d’urgenza.» La nova cunvegna da prestaziun cul Spital regiunal Surselva duei esser sin meisa entochen la fin da zercladur 2026.
Commentari
Ins ha negligiu e sperau
Martin Gabriel/FMR
En pliras regiuns dil Grischun ein ils spitals regiunals ella crisa: A Tusaun hai dau grondas discussiuns pervia dalla partiziun da naschientschas. L’Engiadin’Aulta resca da piarder siu spital regiunal ed en Surselva emprov’ins da mitschar cun mesiras da spargn cun reducir prestaziuns. Igl ei evident ch’il prezi per salvar nos spitals regiunals ei aults.
En Surselva dat ei motivs dètg evidents daco ch’igl avegnir dil spital ei periclitaus. Con ditg san ins aunc far giugs politics locals cun restructurar il spital? Con ditg san per exempel quels dalla Cadi ni quels dalla Foppa far valer lur interess particulars enstagl da seconcentrar silla caussa e trer vid il medem sughet per in provediment adattau (e tut tenor redimensiunau) per la regiun.
Plirs spitals regiunals ed ils responsabels per las strategias han munchentau gia avon onns in monitoring e d’elaborar concepts professiunals da qualitad ed ord atgna iniziativa. Era la Surselva – sco ei semuossa dapi in onn – ha buca fatg ad uras ses pensums. Ins sa dapi onns che las finanzas dil spital a Glion ein schliatas. Mo ins ha negligiu e sperau. Ins sa mo sperar e giavischar als responsabels dalla SanaSurselva ch’els damognien il pensum – ch’ei seigi buca memia tard e che buc enzatgi auter decidi la finala «per» la regiun.
En certs cantuns dalla Svizra s’audan ils spitals regiunals al cantun e buc allas vischnauncas. Il cantun Sogn Gagl ha avon paucs onns serrau spitals, era tals datier dil Grischun. Ei fuss donn, sche nossas vischnauncas havessan in bi di negin plaid el capetel pli.
Gust da leger dapli?