Gia – la pedagoga pailusa da Vaz
La scola secundara da Vaz ha ina nova pedagoga-assistenta: la chogna da scola Gia. Quella assista dapi var dus mais durant in avantmezdi per emna a las classas da sia patruna Imelda Wyss. E sco che la scolasta ed era scolaras e scolars han ditg durant ina visita da la FMR, fetschia il labradoodle fin ussa buna lavur e saja gia in pau in star en scola.
Dapi las vacanzas d’atun ha la scola secundara da Vaz in’emploiada sin quatter toppas: la chogna da scola Gia (guarda box). Il labradoodle da la scolasta Imelda Wyss è per il mument in suentermezdi ad emna preschent en scola ed assista in avantmezdi a las lecziuns da sia patruna. Quai cun la finamira da promover las cumpetenzas socialas da scolaras e scolars, da megliurar l’ambient en classa e da gidar singuls uffants cun sia moda quietanta.
«Durant las lecziuns cun Gia avain nus reglas supplementaras. A maun da quellas emprendan las scolaras ed ils scolars da prender resguard sin lur nova cumpogna», ha Imelda Wyss ditg envers la FMR durant ina visita en scola. Tranter auter stoppian ins numnadamain resguardar ch’in chaun ha in udida bler pli fina e sensibla u ch’in labradoodle maglia pli u main tut quai ch’el chatta. Per ils uffants munta quai pia era ch’els han ina tscherta responsabladad per il bainstar da Gia. «En las classas, a las qualas Gia assista, prendan ils uffants dapli resguard», constatescha Imelda Wyss en quest connex. Ma quai na saja betg il sulet effect positiv: «Las scolaras ed ils scolars vegnan uschia era pli gugent a scola.»
Gia na disturba betg
Sco che Imelda Wyss ha ditg vinavant, na saja sia nova collega pailusa era nagina distracziun durant las lecziuns, anzi: «Ils uffants èn spert s’endisads a Gia. Per part lavuran els schizunt en moda pli concentrada, cura ch’ella è preschenta.» E quai han era las scolaras ed ils scolars dal terz stgalim superiur Larissa, Simona, Elia e Gianin confermà. «Igl è forsa stà las emprimas lecziuns in pau ina distracziun. Ma nus essan s’endisads ed igl è cun Gia era pli ruassaivel ch’uschiglio», ha Elia ditg envers la FMR. Tenor las scolaras ed ils scolars èsi cun Gia dentant era pli bel dad ir a scola, uschia Larissa: «Jau ma legrel adina per quellas lecziuns. Cun Gia passa il temp bler pli spert.»
Insumma sajan ils resuns en classa dal tuttafatg positivs, sco che Gianin ha accentuà. Tuts hajan plaschair dalla nova assistenta da classa. Damai na fai era betg surstar che baininqual scolar e scolara passentass gugent dapli temp cun Gia en scola, uschia Simona: «Igl è donn che nus avain pir uss in tal chaun da scola. I fiss era bel, sche Gia participass adina a las lecziuns.»
«In chaun dovra paus e ruaus»
Che Gia è gia in pau in star en scola, quai conferma entant er Imelda Wyss: «Uffants d’autras classas vegnan mintgatant durant las pausas a far ina visita.» D’engaschar ella dapli che fin trais suentermezdis per emna na saja dentant betg previs, malgrà ch’ella è gia s’endisada sco chagnola in pau a la scola, sco che sia patruna ha ditg: «Tar mi’ultima plazza en in’autra scola hai jau fatg l’experientscha che Gia ha in bun effect sin uffants malruassaivels. Alura n’era ella dentant anc betg in’assistenta da classa, mabain mintgatant sin visita suenter las lecziuns.»
La finala na veglia ella dentant era betg stressar memia fitg sia chogna, ha Imelda Wyss explitgà: «In chaun dovra paus e ruaus. I na va betg da tegnair Gia l’entir di en scola.» In chaun dormia numnadamain pli u main sedesch uras a di. Schegea che Gia ha in refugi en stanza da scola, fiss il vi e nà probablamain memia bler per ella cun in pensum cumplain sco chogna da scola. A la fin dals quints è Gia, malgrà sia nova lavur, anc adina ina chogna – e perquai na prevesa ses urari betg mo temp da paus, mabain era temp per spassegiadas.
I dovra ina scolaziun, e dapli
Per che Imelda Wyss dastga insumma duvrar sia chogna Gia en scola, ha ella stuì far ina scolaziun: «Jau hai fatg quai tar ‹Klassenpfote› ed hai gia absolvì in examen en scrit. Sco proxim stuain nus duas dentant er anc far l’examen pratic.» La furmaziun n’è dentant betg il sulet ch’i dovra, sco che la scolasta ha explitgà: «La suprastanza communala ha stuì permetter l’engaschament da Gia, e sa chapescha che nus avain il consentiment dals geniturs.» Per motivs da sanadad visitia Gia en pli regularmain il veterinari. Tut quai saja necessari per ch’i funcziunia – e per avair il sustegn da tuttas varts.
Las «lavurs» d’in chaun da scola
Sco che la scola Vaz ha scrit en ina communicaziun a las medias, po in chaun da scola avair differentas «lavurs» durant las lecziuns. Per l’ina po el simplamain esser preschent e procurar uschia per in ambient da classa pli quiet. Ma in chaun da scola po era far part activamain da las lecziuns e per exempel servir sco assistent da lectura, sco che Imelda Wyss ha explitgà: «I gida uffants ch’èn in pau retegnids u che han tema da leger davant la classa da preleger al chaun.» Uschia possian uffants pertutgads superar lur retegnientschas. Quella funcziun n’ha Gia dentant anc betg gì fin ussa.
Ma sias lavurs haja Gia en mintga cas fatg bain durant ils emprims mais, sco che la mainascola Barbara Heeb ha ditg envers la FMR: «Jau hai be survegnì resuns positivs.» Ed er ella constatescha: «Las scolaras ed ils scolars èn franc pli motivads cun ella ed èn era pli ruassaivels durant las lecziuns.» Il temp da prova para Gia pia da passar cun success.
Gust da leger dapli?