PPS ed adversaris – tuts èn stuts dal cler verdict

«Jau sun fitg ventiraivel che nossa iniziativa è vegnida acceptada», di Roman Hug, president da la PPS grischuna. Dal vehement GEA è el sez tut stut. «Cun quai n’avain nus betg dastgà quintar.»

Cun il verdict da questa fin d’emna aboleschan las votantas ed ils votants grischuns la pensiun per vita duranta per anteriurs commembers da la Regenza. Gliez ha pretendì l’iniziativa cunter paracrudaders d’aur da la PPS. Ma era pajaments durant trais onns suenter l’uffizi – sco la cuntraproposta l’ha giavischà – na vegnan per ils votants e las votantas betg en dumonda. 

Roman Hug – «petta pajada»

«La populaziun na giavischa nagins privilegis per politichers e politicras», di Roman Hug. «Quai èn relicts da temps d’antruras.» El interpretescha il resultat era sco petta pajada – per tudestg «Denkzettel» – per la Regenza. Lezza stoppia en l’avegnir puspè politisar tenor il «puls da la populaziun». Gist quest atun haja la Regenza prendì decisiuns che na sajan betg stadas en l’interess dal Grischun.

«Jau less regurdar a la votaziun davart abolir la valur da l’atgna locaziun», di Roman Hug. La Regenza saja s’exprimida là per in NA, ma la populaziun haja ditg cleramain GEA. E pertutgant ils contracts bilaterals III tranter la Svizra e l’Uniun europeica s’exprimia la Regenza cunter in «gea dubel», agiunta il president da la PPS e manegia che la populaziun grischuna fiss segir persuenter ch’i valia la maioritad dals chantuns tar lezza votaziun.

Julia Müller – «nus l’avain empruvà»

«Nus n’avain betg spetgà che nus perdain uschè cler», di Julia Müller. La presidenta da la PS ha fatg part dal comité «GEA a la cuntraproposta faira». Il resultat è in cler segn che la populaziun vul abolir las pensiuns per vita duranta. «Sche propi tuts han chapì, ch’era nossa cuntraproposta avess abolì questas pensiuns, na sai jau betg.»

Forsa avess il comité stuì esser pli preschent cun explitgar che la cuntraproposta prevesa be pli pajaments transitorics da trais onns, di Julia Müller. «Nus l’avain empruvà, ma probabel avain nus cuntanschì memia pauc la glieud. Propi precis na pon ins betg dir, pertge che la cuntraproposta ha disditg.»

En mintga cas daventia l’uffizi en la Regenza main attractiv, sch’i na dettia gnanc pajaments transitorics. Ord vista da la democrazia na saja il squitsch, dad immediat suenter l’uffizi stuair tschertgar in nov job, betg bun. «Nus stuain ponderar, sch’il Cussegl grond sto ina giada discutar co concepir quest uffizi.»

Da preschent vala ina limitaziun d’uffizi da dudesch onns per il guvern chantunal – la pli severa limitaziun da tuts chantuns. Quai fiss in punct ch’il Cussegl grond pudess discutar, manegia Julia Müller: «Tut tenor en tge vegliadetgna ch’ins entra en la Regenza n’èsi betg fitg attractiv, sch’ins sa ch’ins sto chalar sin il pli tard suenter trais legislaturas.» 

Martin Bühler – «quai è da respectar»

«Nus avain in sistem politic ch’jau appreziesch nunditg e quai è la democrazia directa», di cusseglier guvernativ Martin Bühler. «E sche votants e votantas prendan ina decisiun, è quai da respectar e da renconuscher. Uss èn ins pia sa decidì per l’iniziativa e betg per la cuntraproposta ch’il Cussegl grond e la Regenza han proponì.»

Sin la dumonda pertge ch’igl haja dà in uschè cler GEA per l’iniziativa, di Martin Bühler ch’el na veglia betg specular. E cura va l’iniziativa insumma en vigur? «Gliez definescha la Regenza – e quai uschia ch’i vala per la nova legislatura», respunda il minister da finanzas.

Vala sin il pli baud il 2027

La nova legislatura cumenza il 2027. Cusseglier guvernativ Jon Domenic Parolini sorta da la Regenza anc en la legislatura actuala. Per el vala perquai la lescha vertenta che conceda ad anteriurs regents ina pensiun per vita duranta. Era sch’in auter commember da la Regenza sa decidess da chalar sin la fin dal 2026, retirass el u ella anc ina tala pensiun.