In credit da 3,4 milliuns francs sin las tractandas

Sin la parcella Surveglias planisescha la Societad d’abitadi Lantsch in project d’abitaziuns pajablas per 22,5 milliuns francs. Las abitantas ed ils abitants han da decider il mardi saira, sche la vischnanca duai sustegnair anc pli ferm il project che enfin ussa. Concret dumonda la suprastanza d’approvar in credit da 3,4 milliuns francs.

L’idea da la Societad d’abitadi Lantsch tuna empermettenta – ed ha magari grondas dimensiuns: 29 abitaziuns duain porscher spazi d’abitar pajabel per circa 60 persunas, ils custs muntan a 22,5 milliuns francs. Planisà èsi da surbajegiar la parcella Surveglias cun quatter chasas da pliras famiglias. Sin l’onn 2029 avess tut dad esser pront, sch’i va tenor plan.

Oriundamain aveva l’inizianta dal project, la Societad d’abitadi Lantsch, l’intenziun da finanziar il project cooperativ cun vender ina part da las 29 abitaziuns. Ma questa idea è ussa sa midada, sco ch’in sguard sin la glista da las tractandas da la radunanza communala da Lantsch mussa.

Meglier da betg vender

«Suenter in’analisa avain nus stuì constatar, ch’i fiss meglier, sche nus na stuessan betg vender abitaziuns per pudair finanziar il project», di Donat Simeon, il president da la Societad d’abitadi Lantsch. «Uschia essan nus pli flexibels ed i dat pli paucas dumondas administrativas e giuridicas. E nus vulain er impedir che las abitaziuns vendidas daventian lura tuttina objects da speculaziun.»

Il dischavantatg da questa varianta è dentant: I dovra dapli agen chapital. La Societad d’abitadi Lantsch haja sinaquai dumandà la suprastanza da Lantsch, sch’i na fiss betg pussaivel che la vischnanca sustegness pli fitg il project. E quai ha chattà in bun resun, sco ch’il president da la vischnanca Simon Willi ha palesà envers la FMR: «Nus chattain quai ina buna chaussa ch’i vegn bajegià emprimas abitaziuns ed essan pronts da sustegnair quai.»

Dumonda d’abitaziuns vinavant auta

«Diversas persunas ston bandunar Lantsch, perquai che las abitaziuns existentas vegnan duvradas per auters scopos», explitgescha Donat Simeon. Il martgà d’abitaziuns è en la regiun economicamain ferma quasi sitg ora, la cumpart dad abitaziuns da vacanzas è fitg auta.

Quai conferma er ina retschertga dad in biro da planisaziun da l’onn 2023: Radund trais quarts (73,5 %) èn tenor quella abitaziuns secundaras. Cunquai ch’i n’è dapi la lescha da segundas abitaziuns betg pli lubì da construir novas abitaziuns da vacanzas – almain en vischnancas che ha ina pli auta cumpart che 20 % secundas abitaziuns – vegnan abitaziuns da dretg vegl per raschuns da rendita savens transfurmadas en segundas abitaziuns.

Ina pussaivladad da porscher spazi d’abitar bunmartgà èn uschenumnadas cooperativas per la construcziun d’abitaziuns. Ils tschains èn be uschè auts ch’els cuvran ils custs da construcziun. Nagin na fa in gudogn, ed ils objects na daventan betg l’unfrenda da la speculaziun d’immobiglias, perquai ch’il possess resta adina en mauns da la cooperativa. 

Ils daners n’èn anc betg ensemen

Ils daners d’investiziun per bajegiar vegnan – en il cas dal project Surveglias – da la banca, da la vischnanca, dal Chantun, da la Confederaziun ed era dals fittadins che cumpran scrits da participaziun – sco quai che Donat Simeon declera. La vischnanca da Lantsch ha gia mess a disposiziun il terren per la societad ed era gia sustegnì il project en l’emprima fasa da planisaziun.

Tenor il president communal Simon Willi è la ristga per la vischnanca da sa participar anc pli ferm vi da quest project relativamain pitschna: «I n’è betg uschia ch’ins dat ora daners e ch’ins n’ha suenter nagut enta maun.» E plinavant di el: «Nus essan gea participads vi dad ina immobiglia, e quai è per nus segirtad avunda.»

Era sch’il sustegn da la vischnanca para dad esser qua, las tractativas na sajan dentant anc betg terminadas, sco quai che Donat Simeon di: «Ils daners n’avain nus anc betg ensemen. Sche nus survegnin dentant il sustegn da la populaziun il mardi saira, vesi però ora bain.» La dumonda da credit che vegn tractada a la radunanza communala sa cumpona da dus elements: 1,4 milliuns francs èn previs per la cumpra da scrits da participaziun. E 2 milliuns francs èn previs per in ulteriur credit. L’ultim pled en chaussa vegnan ad avair las abitantas ed ils abitants da Lantsch.

La Societad d’abitadi Lantsch

Problems cun spazi d’abitar pajabel fatschentan gia daditg la vischnanca da Lantsch cun ses radund 500 abitants. Ina pitschna gruppa d’iniziants ha lantschà l’idea da far frunt a quest problem – ed ha l’onn 2010 fundà la Societad d’abitadi Lantsch. L’engaschi è plitost da natira idealistica, la finamira da l’organisaziun n’è betg da far in gudogn, mabain «da metter en pe insatge e per garantir spazi d’abitar pajabel per indigens», uschia Donat Simeon, in dals co-iniziants da la societad. L’emprim project «Sudem vischnanca» che la Societad d’abitadis Lantsch ha realisà l’onn 2016 e che porscha otg abitaziuns saja in success, sco quai che Donat Simeon di. L’entschatta na saja quai dentant era betg stà uschè simpel: «Il cumenzament avain nus bain anc gì in pèr sfidas ed il sustegn n’era betg uschè grond. Ma dapi che la glieud ha vesì ch’i funcziuna, è il sustegn creschì.» (fmr/sb)