Tensiun e tremblitgas il zercladur
Tensiun e tremblitgas èn gia programmadas per ils 14 da zercladur 2026. Quel di elegia il Grischun la regenza per ils proxims quatter onns. I dat in dir cumbat electoral, gliez mussan trais observaziuns che la FMR fa in mez onn avant la tscherna.
Anc in mez onn e lura vegn elegì. Set persunas vulan guvernar il Grischun a partir dal 2027, i dat però be tschintg sezs en la regenza. E forsa vegnan anc ulteriurs candidats u candidatas vitiers (guarda box). Fin ils 13 d’avrigl 2026 a las 12.00 èsi pussaivel d’annunziar candidaturas a la chanzlia chantunala.
Cler è dentant gia oz che quest cumbat per il guvern sa differenziescha dad elecziuns dals davos ventg onns. La FMR preschenta trais observaziuns che mussan: Igl è da spetgar ina dira lutga per ils tschintg sezs en la regenza.
Quatter dunnas che fan tremblar
Bunamain cun la lupa han ins stuì tschertgar las dunnas en las elecziuns passadas. Che gist quatter dunnas battan per la regenza grischuna n’hai fin uss anc mai dà.
Per l’ina èsi cussegliera guvernativa Carmelia Maissen dal Center che vul vegnir reelegiada. Per l’autra van Aita Zanetti dal Center, Valérie Favre Accola da la PPS e Nora Saratz Cazin da la PVL en il cumbat.
Tge che dat en egl: Las trais «novizas» possedan gia tuttas experientscha da timunar. Aita Zanetti è presidenta communala da Scuol, Nora Saratz da Puntraschigna e Valérie Favre è stada en l’executiva da Tavau. Igl èn fermas candidaturas. Ellas pon tuttavia far tremblar era ils umens en uffizi.
Duas partidas che sa pugnan
In dir cumbat è era da spetgar pervi da la situaziun da partenza da las partidas. La PPS è en la rolla dad attatgadra. Il Center è en la rolla da defensura.
La PPS emprova dapi il 2010 adumbatten da conquistar in sez en la Regenza, quai n’è nagut nov. Tuttina èsi questa giada ina tut autra situaziun. La partida ha gudagnà il november 2025 surprendentamain ina maioritad a l’urna. Cun sia iniziativa «cunter paracrudada d’aur» ha ella victorisà tut las autras partidas. Quai dat schlantsch a la candidatura da la partida. En pli è la fracziun da la PPS bunamain uschè ferma sco la PLD e la PS en questa legislatura.
Il Center tschenta la pli gronda fracziun en il Cussegl grond. Ma malgrà esser uschè ferma è la partida atgnamain surrepreschentada cun ses trais sezs en la Regenza. Ceder na vegn però betg en dumonda. Il Center vul salvar ses domini e trametta trais persunas en il cumbat. Sper las duas candidatas gia menziunadas èsi era cusseglier guvernativ Marcus Caduff che vul defender ses sez.
Regiuns che cumbattan Cuira e conturn
Decisivas en quest cumbat electoral daventan probablamain era las regiuns. Il nord dal Grischun è stà represchentà ils ultims ventg onns bunamain adina cun quatter sezs. Era ils quatter cussegliers guvernativs en uffizi che candideschan puspè – Martin Bühler da la PLD, Peter Peyer da la PS, Marcus Caduff dal Center e Carmelia Maissen dal Center – vegnan dal nord.
L’Engiadin’Ota sco regiun economicamain impurtanta n’ha dapi passa in decenni betg pli gì in represchentant en la Regenza. Quai è in trumf per Nora Saratz Cazin. Sco verdliberala n’ha ella betg in partida gronda en il dies, ma po quintar cun sustegn en l’Engiadin’Ota.
Il medem vala per Tavau che survegn cun Valérie Favre la schanza d’ina giada pudair occupar in sez en il guvern.
Sanester u selvadi
Las partidas grondas, inclus ils verdliberals, han tuttas fatg enconuschent cun tgi ch’ellas van en il cumbat. Forsa datti dentant anc dapli candidaturas. Il termin d’annunzia scada pir ils 13 d’avrigl 2026. Fin lura èsi pussaivel d’annunziar candidaturas per la regenza.
La PS ha gia nominà ses cusseglier guvernativ Peter Peyer per ina ulteriura perioda d’uffizi. Ma la partida n’excluda betg ch’ella porta anc ina segunda persuna. La direcziun da la PS evaluescha da preschent, schebain ina ulteriura candidatura è cunvegnenta u betg.
«Tut tenor proponin nus a noss commembers e nossas commembras anc ina segunda nominaziun», di Julia Müller, presidenta da la PS grischuna. «En dumonda vegn era da sustegnair ina candidatura d’ina autra partida.» Il proxim favrer decida la PS a moda definitiva al di da partida.
Ma era persunas senza partida pon sa chapescha candidar per la regenza. Per «selvadis» u «selvadias» vala il medem sco per las candidaturas da partidas: Er ellas ston vegnir annunziadas a la chanzlia chantunala fin l’avrigl. «Per tut las elecziuns chantunalas e regiunalas a l’urna vala ina procedura d’annunzia», èsi scrit dapi il 2024 en la lescha. Da candidar pir l’ultim mument n’è perquai betg pli pussaivel. (fmr/vi)
Gust da leger dapli?