Üna barriera buntadaivla
La barriera la plü flotta da l’Engiadina, ella as rechatta pro l’entrada da la garascha suotterrana dal Coop a Scuol. Chi chi va cul charröttel a far sias cumischiuns pro’l detaglist cuntschaint, ha garanti fingià fat cugnuschentscha da sia tenuta amiaivla: Cun «Freie Durchfahrt» ed ün smiley chi ria amiaivelmaing sur tuot la fatscha bivgnainta l’apparat sper la barriera a l’entrada da la garascha la cliantella.
Normalmaing spüdan quels apparats oura las cedlas da parcar, quellas chi ans cuostan svelt üna jada üna nota da tschinquanta schi van a perder. Ma na uschè quel suot il Coop da Scuol – quel apparat s’ha plütöst laschà inspirar dals portiers d’hotel chi bivgnaintan lur giasts cun üna risadina e dan lura liber amiaivelmaing, minchatant cumbinà amo cun in inclin discret, l’entrada …
A tuottavia annunzcha’l cul smiley l’entrada libra e fa ir sü sainza pretaisas la barriera gelgua – almain pel solit. Üna perscrutaziun empirica, schabain plütöst subjectiva e dimena forsa na güst confuorma als criteris severs da la scienza, muossa: In nouv da desch cas bivgnainta il smiley riond la cliantella automobilisada, per lura tanteraint darcheu müdar per ün singul di o duos i’l modus operandi etabli da la branscha barrierala. Lura spüda eir quel apparat oura üna da quellas cedlas chi nu’s po per l’amur da Dieu na perder, forsa eir per cha seis gests d’altruissem nu dvaintan massa evidaints per la cliantella cun bsögns cumischiunars.
S’inclegia nun agischa la barriera neir in tschels nouv cas na cun aigna motivaziun. L’explicaziun as chattaraja plütöst in deficits mecanics o electronics – quel s-cherp nu funcziuna simplamaing na uschea sco ch’el stess. «Nus pudessan impiegar inchün chi s’occupa di per di be da quella barriera», as doda our d’la squadra dal Coop a Scuol. Da chürar l’indriz chi funcziuna be occasiunalmaing sco intenziunà, quai nu füss vairamaing gnanca lur incumbenza. Ma il minchadi pretenda be listess chi ston s’occupar adüna darcheu cun l’apparat delicat, per na dir problematic. «Cha quai saja super per nossa cliantella, quai inclegiaina. Ma per nus es quai stantus.»
Apropo cliantella – forsa gnanca be quella dal Coop, ma tuot la glieud chi fa adöver dal spazi da parcar là: dal tuot innozainta nu par’la neir na d’esser. «Nus vain gnü da las tuottas», as constata i’l Coop a Scuol: «Da quels chi schmachan simplamaing sü la barriera a man, da quels chi dan simplamaing gas e tilla schmachan dvart cun l’auto, dafatta montada giò tilla hana fingià.»
Bain pussibel dimena, cha’l cumportamaint simpatic da la barriera deriva eir dad acts dubius da singuls rapreschantants da cliantella. E be amo sperapro: L’interpraisa chi ha construi la barriera buntadaivla, ün’internaziunala cun passa milli collavuraturas e collavuraturs, scriva sün sia pagina d’internet: Sias soluziuns dessan eir muossar, quant important chi saja, cha la glieud as sainta bainvgnüda. Che, scha na ün smiley riond ed üna barriera chi’s driva sainza pretaisas, simbolisess plü exemplaricamaing quell’intenziun?
Gust da leger dapli?