«Val S.Pieder senoda buc els raps»

En sia bilanza dils emprems 100 dis di Rita Schmid, la nova presidenta communala da Val S.Pieder, che sias vischinas e ses vischins hagien retschiert ella cun bratscha aviarta. «Jeu haiel l’impressiun che la gronda maioritad dalla glieud ha plascher ch’jeu sun presidenta communala.» Igl emprem temps el niev uffeci hagi ella duvrau per sedocumentar, sepresentar e per far enconuschientscha cul mintgadi dall’administraziun communala. «Jeu haiel decidiu da far in cuort emprendissadi sin canzlia per emprender d’enconuscher ils mecanissems dall’administraziun. Plaunsiu haiel jeu la savida per far mia lavur sco presidenta.»

Tut ei pli datier

La giurista Rita Schmid che ha 68 onns ed ei carschida si a Val S.Pieder ei ida en pensiun avon paucs onns ed ha candidau duas gadas pil presidi communal. L’emprema gada igl onn 2024 ensemen cun siu antecessur Othmar Berni ch’ei vegnius elegius da lezzas uras. Suenter mo in onn ha Berni denton stuiu demissiunar per motivs da sanadad ed ei morts cuort temps pli tard. Rita Schmid ha candidau la secunda gada ed ei vegnida elegida. «Jeu haiel semplamein interess per la politica communala e vi saver co ei funcziunescha cun concepir e realisar projects en vischnaunca.» Sco presidenta communala apprezieschi ella ils contacts culla populaziun. «Ils emprems 100 dis hai dau pintgas e pli grondas damondas ch’jeu e la suprastonza communala havein stuiu encurir rispostas e vias.» Menar ina vischnaunca seigi per ella buca mo il s’occupar cun fatgs administrativs, mobein era d’haver spazi da luvrar vid igl avegnir dalla vischnaunca.

Mirar anavon

«Il status quo dalla vischnaunca Val S. Pieder ei intacts», di Rita Schmid. «Nus havein ina vischnaunca vitala che funcziunescha bein sin tut ils scalems socials.» Egl avegnir seigi denton da s’occupar d’entginas tematicas impurtontas pil futur. «Ei dat entginas damondas sco per exempel las consequenzas dil svilup demografic ch’ein sfidas pigl avegnir da nossa cuminonza. Las annadas dils ‹babyboomers› vegnan ad esser in di nos seniors. Mo in exempel: Nus duvrein dapli plazzas da tgira. Da l’autra vart stuein nus haver novas perspectivas da viver per la generaziun giuvna.» La vischnaunca hagi l’incumbensa da s’engaschar per ina cuminonza vitala e perquei seigi ei da sustener il svilup da quella, declara la presidenta che dispona d’experientschas da biars onns sco giurista en instituziuns privatas e dil maun public. «Nus essan era aviarts per discutar sligiaziuns regiunalas digl avegnir ensemen cun nossas vischnauncas vischinontas.»

Bunas finanzas

Igl onn 2024 ha la vischnaunca da Val S.Pieder fatg in gudogn da varga otg milliuns francs. Ei seigi indiscutabel che la vischnaunca hagi actualmein ina buna situaziun finanziala, di la nova presidenta communala en discuors cun la FMR. Mo la vischnaunca da Val S.Pieder hagi era giu grondas expensas ils davos onns. «Nus havein pér ussa igl onn 2024 saviu reducir nos deivets grazia al prezi d’energia.» Quei perquei che la forza hidraulica hagi purtau in gudogn da 6.5 milliuns francs alla vischnaunca. «Val S.Pieder senoda buc els raps. Nus havein denton empau dapli spazi d’agir che autras vischnauncas cun nossa situaziun finanziala.» Ei detti denton era gronds projects che stoppien vegnir realisai ils proxims onns sco per exempel l’entira planisaziun locala ni era las preparativas pil retuorn a tschep dall’ovra hidraulica Zervreila. Dasperas seigien era igl avegnir dil turissem e las consequenzas dil svilup demografic tematicas cun consequenzas finanzialas.

«Jeu sun e restel socialdemocrata»

Rita Schmid di ch’ella seigi dapi gleiti 40 onns commembra dalla partida socialdemocrata. Ella politica communala a Val S.Pieder seigien partidas denton negin tema. «Jeu haiel gia ell’emprema elecziun pil presidi communal contonschiu in fetg bien resultat. Quei ha  era motivau mei da candidar aunc inagada.» Fullau via per las dunnas ella politica communala da Val.S.Pieder hagi Margrit Walker-Tönz sco emprema presidenta communala ils onns denter 2006 e 2012, di Rita Schmid. «Oz havein nus ina suprastonza communala cun quater dunnas ed in um. Quei ei unic en Surselva. Mo oz ston ins era saver grau ch’enzatgi ei promts da suprender uffecis en suprastonzas communalas.»

Neginas autras ambiziuns

«Far politica sil level cantunal ei in’opziun pli cumplicada per mei sco socialdemocrata en Surselva», manegia Rita Schmid. Las valurs da siu engaschi politic dapi onns, numnadamein l’egualitad dils dretgs dad um e dunna e la politica sociala, seigien era valurs che vegnien adina a restar postulats politics per ella. «Mo à propos Cussegl Grond: Jeu sun dall’idea da principi ch’ei fuss bien sche la vischnaunca da Val S. Pieder fuss representada el parlament cantunal.»