Specialist da punts e crunas
La medischina dentala ei ina dallas domenas dalla sanadad humana. Benjamin Janki lavura dapi prest 20 onns en quella sco specialist da dents. El ei buca dentist, collavura denton e survescha stretgamein cun quel. La FMR ha astgau far ina viseta el labor da dents a Glion cun implantats, crunas, protesas e bia auter.
«Nus astgein buca luvrar en bucca. E nus astgein era buca prender mesira direct en bucca. Gliez ei caussa dil dentist», puntuescha Benjamin Janki all’entschatta. La medischina dentala differenziescha claramein la lavur vid ina persuna e quella cun material. Ils dents ein cumbinai cul basegn pli fundamental: il nutriment, magliar, morder, ruer, remagliar. Mo era culla communicaziun, discuorer ed articular. Dents sauns augmentan la qualitad da veta. Ina retscha da palas e dents alvs marchescha ina fatscha. «Ei dat buca mo dents alvs», explichescha il tecnicher da dents Benjamin Janki duront la girada tras siu labor dental. Leu construescha el, ensemen cun siat collaboraturas e collaboraturs, da tuttas sorts dents. «Nus construin, sin empustaziun dalla pratica da dentist, gruppas da dents. Nus fagein denteras cumplettas, crunas, punts ni singuls dents», circumscriva il tecnicher da dents quei ch’el fa en siu labor a Glion.
Sectur artisanal-artistic
Las dentistas ed ils dentists ein persunas cun scolaziun academica, habilitadas da «luvrar» en bucca, ella medischina dentala. Ellas ein denton dependentas da survetschs accessorics. In da quels ei la tecnica dentala. «Nus essan mistergners», gi Benjamin Janki. Gl’um dall’annada 1986 lavura mintga gi culs mauns, fa finas lavurs cun agid dil microscop, denton era cun autras maschinas e cunzun cun il computer. Il bi da siu mistregn seigi ch’el includi differentas spartas, materials ed inschign manual, lu era il sentiment artistic, aschunta gl’interprendider. A Glion ha el fatg gl’emprendissadi sco tecnicher da dents. En mira havevi el atgnamein in emprendissadi sco fravi d’aur, hagi denton buc anflau ina plazza. L’alternativa ha el anflau ella tecnica da dents. Suenter gl’emprendissadi a Glion ha el luvrau vinavon el labor da siu patrun. Cu quel ei morts 2015 nunspitgadamein tras in accident tragic ha el giu da surprender la responsabladad. El ei sedecidius pil pass ed ha fundau l’atgna fatschenta.
«Igl ei aunc adina miu mistregn da siemi», conferma Benjamin Janki. Avon treis onns ha el bardigliau ella casa California alla Via Santeri. Leu lavuran oz otg persunas en in sectur artisanal essenzial. Pops neschan senza dents. Suenter in onn cumparan ils emprems, lezs piarda gl’affon. Ils stabels accumpognan il carstgaun tochen la mort. Nun ch’els mondien empaglia ed ins stoppi remplazzar els. Per la qualitad da viver ein ils dents semplamein d’impurtonza centrala.
«Ti emprendas mo cun far»
Mintgina e mintgin enconuscha la supplica «Arva la bucca!» silla sutga ella pratica dil dentist. Quel – oz dil reminent pli e pli biaras dentistas – lavuran en bucca, els foran, gliman, sprezzan, empleinan ruosnas, fan radiografias – e prendan mesira. Schi prest ch’ins sto remplazzar dents collavura il dentist cul center da survetsch che construescha quels «dents fauls».
«Nus fagein era schinas e capetschas per dents ruts», declara Benjamin Janki. Ils implantats ch’il labor fa ein savens dad oxid circonic, el fuorma dents cun ceramica, metal, plastic dir. «Nus luvrein savens cul computer», gi el e muossa sin in monitur ina retscha da dents cun pliras colurs. Ei drovi oz in pulit parc da maschinas per applicar e porscher las differentas tecnicas dentalas. Grazia a quel sa el survir a labors en Svizra ch’ein equipai meins bein. Quei ch’il tecnicher dental fa ei ina cumbinaziun da differents mistregns. Benjamin Janki conferma quei, imitar in dent ni ina gruppa da dents seigi ina lavur artistica.
Design da protesas
«Ins sa luvrar cun tontas caussas e tecnologias, e ti emprendas mo cun far», relata il specialist pertuccont siu perfecziunament ella clamada. Ella protetica dat ei cuntinuadamein novaziuns, tier la tecnologia dils implantats, il design da protesas, las colurs, mo era tiels programs da computer e tier las maschinas. Plirs onns ei Benjamin Janki staus commember da suprastonza dalla secziun Svizra orientala dall’associaziun professiunala Swiss Dental Laboratories. «Sescolar e seperfecziunar ei indispensabel», gi il tecnicher da dents da Glion. El studegia savens recensiuns e s’approfunda en litteratura speciala dalla branscha. El emprova ed ughegia era novas metodas. Reconstruir in dent, construir ina cruna che stat e tegn bein, cular in implantat, perfetg ella colur ed ella structura, s’audan tiel mintgagi dil labor dental. Quei che dat adina dapli lavur ei l’administraziun. «Tut ei cumbinau cun bia biro. Mintga pass e mintga material che nus duvrein sto esser certificau e documentau exact», remarca Benjamin Janki.
Gust da leger dapli?